Πιο εύκολα κτίζεις ένα φόβο παρά ένα τοίχο. Είναι αναντίρρητο ότι όλος σχεδόν ο πλανήτης περνάει μια κρίση, ίσως τη μεγαλύτερη της γενιάς μας ή μάλλον αντιμετωπίζουμε κάτι διαφορετικό. Ξαφνικά γινόμαστε όλοι μας κομπάρσοι ταινιών επιστημονικής φαντασίας απλά δεν ξέρουμε το τέλος. Καθώς θα είναι μη αναμενόμενο, γιατί πολλά από αυτά τα μέτρα έκτακτης ανάγκης που έχουν ληφθεί , θα γίνουν μόνιμα θα γίνουν η καθημερινότητα μας. Άλλωστε, αυτή είναι η φύση των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. Λειτουργούν ως καταλύτες, επιταχύνουν τις διαδικασίες. Σκεφτείτε πόσα χρόνια, πόσες αποφάσεις πολιτικών πόσοι επιστήμονες, πόσοι μελετητές έπρεπε να εργαστούν, να σκεφτούν για να αποφασιστεί για παράδειγμα η τηλεργασία, η τηλεκπαίδευση, ο περιορισμός συνωστισμού στα υποκαταστήματα ή στα ΜΜΜ . Και τώρα όλα αυτά γίνονται αυτόματα, απ ‘ την μία μέρα στην άλλη και λίγο πολύ λειτουργούν και μάλιστα χωρίς αντιδράσεις.
Υπήρχε ο φόβος, θα ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθούν;
Καταρχάς θα διαφωνούσαν μεταξύ τους οι κυβερνήσεις και έπειτα θα αντιδρούσε ο κόσμος στην οποιαδήποτε αλλαγή. Υπό κανονικές συνθήκες, τίποτα τέτοιες συνταρακτικές αλλαγές δε γίνονται. Ο φόβος όμως, ο γιός του Άρη και της Αφροδίτης για τους αρχαίους Έλληνες είναι ικανός να κλείσει στα σπίτια τους πολίτες να αλλάξει τον τρόπο που επικοινωνούμε, σκεφτόμαστε, εργαζόμαστε. Ξαφνικά είμαστε έτοιμοι να παραιτηθούμε από τη κοινωνική μας ζωή, από τις σχέσεις μας , από τις πολιτικές μας απόψεις και να συμμορφωθούμε ώστε να σώσουμε την ζωή μας ή για τους πιο αλτρουιστές και τη ζωή των συνανθρώπων μας. Αξίζει εδώ να αναφέρω ότι για τους Σπαρτιάτες το ιερό του φόβου συνιστούσε σύμβολο πειθαρχίας και συνοχής των στρατιωτικών δυνάμεων. Και εδώ τίθεται ο προβληματισμός, πώς θα είναι η «επόμενη μέρα» , εκείνη η μέρα που όλοι περιμένουμε διακαώς και που θα έχει περάσει η κρίση. Πώς θα είναι η ανθρωπότητα, όταν θα έχει ζήσει το φόβο και θα βγει από αυτόν; Όταν σε καθεστώς ελευθερίας ζήσαμε περιορισμούς πολέμου;
Όπου υπάρχει φόβος, είναι εκμεταλεύσιμος. Ο Rousseau δηλώνει την ευθύνη της κοινωνίας στην ανθρώπινη διάβρωση. Ο άνθρωπος κουρδίζεται ποιο εύκολα in extremis. Είναι πρόδηλη η ανάγκη ύπαρξης βαρβάρων. Μετά την πανδημία, «τι θα γίνουμε χωρίς βαρβάρους»; Η εθελούσια υποδούλωση προβληματίζει και θα γίνει εκμετάλλευση από τους ισχυρούς του πλανήτη. Τώρα ξέρουν πώς αντιδρά η πλειοψηφία κάτω από το καθεστώς φόβου. Όπως οι πόλεμοι, άφησαν κληρονομιά στην ειρήνη μια σειρά δυσοίωνων τεχνολογιών, έτσι πιθανότατα να συνεχίσουν και τα μέτρα έκτακτης ανάγκης (παραλλαγμένα ασφαλώς και ενδυόμενα τον μανδύα της ελευθερίας.
«Πρέπει να φοβάσαι παιδί μου Έτσι θα γίνεις νομοταγής πολίτης»
Ζαν Πολ Σαρτρ