Μια κριτική οπτική πάνω στις ανθρώπινες συντροφικές σχέσεις.
Η περίπτωση μιας έρευνας του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον «Οι διακοπές αυξάνουν την πιθανότητα χωρισμού;»
Από τις διακοπές επιστρέψατε ,γυρίσατε στην δουλειά, τα παιδιά στο σχολείο, και γενικά στις καθημερινές πρακτικές. Λοιπόν χρειάζεται να προσέξετε πάρα πολύ.
Ίσως βρεθείτε ξαφνικά πολύ κοντά στο διαζύγιο!
Διακοπές – Ερωτικές Σχέσεις – Χωρισμός
Τα παραπάνω προκύπτουν από έρευνες του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον οι οποίες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το διαζύγιο είναι «εποχιακό». Τα διαζύγια και οι χωρισμοί κορυφώνονται τις περιόδους των θερινών και χειμερινών διακοπών.
Μάλιστα ο Daglas Labier (Business psychologist, psychotherapist & writer director, Center for Progressive Development) προειδοποιεί να έχετε λύσει όλα τα θέματα της σχέσης πριν φύγετε για διακοπές. Μην περιμένετε να λυθούν εκεί.
Η έρευνα του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον αναφέρει ότι τα ζευγάρια με προβλήματα βλέπουν τις διακοπές ως ευκαιρία να ξεφύγουν από όλα, ελπίζοντας πώς όλα θα διορθωθούν και οι ζωές τους θα βελτιωθούν. Στην πραγματικότητα, η περίοδος των διακοπών μπορεί για πολλούς να είναι συναισθηματικά στρεσογόνα και αυτό να φέρει την ρήξη. Επιπλέον οι περισσότεροι πηγαίνουν διακοπές με μεγάλες προσδοκίες, θεωρώντας ότι θα κάνουν ένα νέο ξεκίνημα, κάτι διαφορετικό. Όταν λοιπόν δεν ευοδωθούν αυτές οι μεγάλες προσδοκίες, γυρίζουν πίσω και τα υπάρχοντα προβλήματα τα βλέπουν περισσότερο διογκωμένα και αποφασίζουν να χωρίσουν. Συμφώνα με την ίδια έρευνα οι λόγοι που οδηγείται ένα ζευγάρι στο χωρισμό είναι πολλοί, όπως τα οικονομικά προβλήματα και τα επαγγελματικά. Επιπρόσθετες εξηγήσεις που θα μπορούσαμε να δώσουμε είναι ότι στην καθημερινότητα (είτε πρόκειται για παντρεμένα ζευγάρια είτε όχι, κυρίως στην δεύτερη περίπτωση) καθένας είναι απορροφημένος από τις υποχρεώσεις του, και ουσιαστικά πολύ λίγο συνυπάρχουν μέσα στο 24ωρο . Στις διακοπές λοιπόν, η συνύπαρξη φέρνει εντάσεις. Στις διακοπές συχνά δημιουργούνται «παρέες» που υπό συνθήκες κανονικής ζωής, δεν θα γίνονταν επ ουδενί και αυτό ίσως βγάλει στην επιφάνεια στοιχεία του χαρακτήρα που θα ξαφνιάσουν, σοκάρουν, εκπλήξουν τον σύντροφο. Ας μην υποτιμήσουμε και την αγωνία της τελειότητας, δηλ. ξαφνικά στις διακοπές να γίνουμε ή να περιμένουμε από τον άλλο να γίνει, από τον σύντροφο που ξέρουμε,ο τέλειος εραστής που θα συνδυάζει όλα τα χαρακτηριστικά των πρωταγωνιστών που λατρέψαμε στην εφηβεία μας. Το πιο οδυνηρό δε, είναι να αγωνιούμε να γίνουμε εμείς οι τέλειοι εραστές και να καταλήγουμε απογοητευμένοι και θυμωμένοι με τον εαυτό μας. Αυτό, σε συνδυασμό με το σύνδρομο του καθρέφτη της Μητριάς (από το παραμύθι της Σταχτοπούτας) ότι γύρω γυρω υπάρχουν ωραιότεροι, νεότεροι, πιο γυμνασμένοι, αρκεί για να μας γεμίσει ζήλια και περισσότερο θυμό. Τέλος, ευτυχώς ή δυστυχώς στις διακοπές υπάρχει άφθονος χρόνος για περισυλλογή και υπαρξιακές σκέψεις, που κάνουν καλό στις σχέσεις με γερά θεμέλια, αλλά κλυδωνίζουν αυτές που ήδη τρέμουν. Οι ειδικοί πάντως και οι ερευνητές συμβουλεύουν « μην περιμένετε τις διακοπές για να λύσετε τα προβλήματα της σχέσης σας.
Προβληματισμοί για τις σχέσεις των ζευγαριών
Ό,τι πιο αληθινό υπάρχει μέσα μου είναι οι ψευδαισθήσεις που δημιουργώ με τη ζωγραφική μου τα υπόλοιπα είναι κινούμενη άμμος. (Ντελακρουά)
Κατά την διάρκεια της επισκόπησης αυτής της έρευνας ερχόμουν συνεχώς αντιμέτωπος με τα λόγια του Ντελακρουά. Κατά πόσο αυτή η μορφή ερευνάς αποτελεί κόκκους κινούμενης άμμου ή ψευδαισθήσεις; Είχα την αίσθηση ότι αυτά τα οποία διαβάζω αποτελούν μια συγκεκριμένη μορφή συμπερασμάτων που πιθανόν θα μπορούσαν να ήταν τελείως διαφορετικά. Σκεφτόμουν πόσο δεδομένες και προβλέψιμες είναι, κάποιες φορές, οι ακαδημαϊκές μελέτες και ο τρόπος παρατήρησης των ψυχολόγων. Για παράδειγμα μια από τις πιο ανθρώπινες μορφές έκφρασης: η σχέση ή η αγάπη, στην κυρίαρχη ακαδημαϊκή έρευνα θα οριστεί με βάση κάποιες έκδηλες συμπεριφορές ή με την αναγωγή σε κάποιες συναισθηματικές καταστάσεις – εκφράσεις. Από την άλλη αν πάρουμε τον ορισμό του Λακάν ότι «αγάπη είναι να δίνεις στον άλλον κάτι που δεν έχεις και εκείνος να μην το θέλει» θα χαρακτηριστεί ελλιπής ως προς την επιστημονική του επάρκεια ως προς την εγκυρότητα και την αξιοπιστία! Ο Μπρεχτ λέει ότι χρειάζεται πονηριά για να διαδώσει κανείς σε πολλούς την αλήθεια και είναι χρήσιμο να βγάλουμε από τις λέξεις τον σάπιο τους μυστικισμό. Ο υψηλός επιστημονικός Λόγος, για παράδειγμα, μπορεί να χρησιμέψει σαν ασπίδα για την ουσία του φαινομένου. Συχνά όμως ξυπνάει και υποψίες. Μπορούμε να περιγράψουμε κοινωνικές συνθήκες ή καταστάσεις, ακόμα και μέσα από ένα λογοτεχνικό κείμενο, με έναν απλό τρόπο, που η περιγραφή και μόνο δικαιώνει αυτές τις υποψίες.
Ένα πλήθος καταστάσεων, σχέσεων, συναισθημάτων και απόψεων μπορούν να αποκαλυφθούν διαμέσου, για παράδειγμα, της ιστορίας του ζεύγους Κ. που μπήκαν, στις 3 το απόγευμα, στην Κιβωτό, το εστιατόριο στην παραλία του Παλιού Μύλου. Περπατούσαν σιωπηλά σχεδόν περνώντας απαρατήρητοι, μα σχεδόν αμέσως φάνηκε στην έκφραση τους η πιθανότητα να έχουν χάσει κάτι από την επιθυμία τους για τον άλλον. Μέσα από τον καθρέφτη, που έκοβε λοξά την ξυλεία του τοίχου, αντικριστά στην πόρτα, μια γωνιά, απομονωμένη από την κυρίως αίθουσα του εστιατορίου, ήταν ελεύθερη και εκεί ακριβώς απέναντι καθόταν μία οικογένεια με έναν κοντούλη καμπούρη πατέρα, που τα παράξενα μάτια του, χωμένα σε ένα άσχημο κεφάλι έμοιαζαν να παρακολουθούν με σταθερό βλέμμα τους νεόφερτους. Επί ένα ολόκληρο λεπτό, το ζεύγος Κ., στάθηκε γύρω από το τραπέζι, μέτρησε από την κορφή ως τα νύχια τον καμπούρη, σκορπίζοντας, ταυτόχρονα, με ένα ύφος ανώφελα σπουδαιοφανές, την ανωτερότητα του. Οι αποφάσεις φάνηκαν να έχουν κολλήσει στον χρόνο. Κάθε κίνηση μπορούσε να αναλυθεί σε πολλές μικρότερες. Πράξη πρώτη: το βλέμμα του Κ. αποφασίζει να εστιάσει στην καταλληλότητα του τραπεζιού. Τελικά, απλώνει το χέρι στην καρέκλα για να κάτσει. Η κυρία Κ. διστάζοντας, αρχίζει να κοιτάει τριγύρω. Πράξη δεύτερη: Ο κοντούλης καμπούρης κόβει με προσοχή ένα κομμάτι κρέας σε μικρά κομματάκια βλέποντας το παιδί δίπλα του να δυσκολεύεται…. άφησε τον μπορεί και μόνος και με εντυπωσιάζει κάθε μέρα όλο και περισσότερο ακούγεται η φωνή της μητέρας, που είχε αρχίσει να εκνευρίζεται λόγω της αφόρητης ζέστης. Πράξη Τρίτη και κάθαρση: η κυρία Κ. προτείνει να πάνε στο πιο πέρα τραπέζι… και τότε ο μικρός λέει: μην πάτε εκεί εδώ έχει περισσότερη δροσιά! Καλή όρεξη του απαντάει η κυρία Κ., παρατηρώντας τον με περιφρόνηση: «ω!!!!! οι δυστυχισμένοι, οι ταλαίπωροι…..». οι δυστυχισμένοι αυτοί ήταν, κατά σύμπτωση: ο Τ., ο χλωμός και κουρασμένος πλέον γιατρός της Β Χειρουργικής Κλινικής, η Σ., αναγνωρισμένη ζωγράφος που ζωγράφιζε τόσο θλιμμένα πράγματα, και ο Μ. το μικρό παράξενο αγόρι που ήθελε να πάει να παίξει εκεί κοντά στο τραπέζι που πιθανά να καθόντουσαν οι νεοφερμένοι. Τελικά, το ζεύγος Κ. έκατσαν στο τραπέζι…. Μας φαντάζεσαι κάποτε να καταντήσουμε έτσι… δεν θα το αντέξω…
Τελικά, γιατί πρέπει να αποτελούν οι διακοπές πεδίο επιστημονικής ερευνάς σχετικά με την βιωσιμότητα ή μη του ζευγαριού; Δεν κάνει – διαμορφώνει – επηρεάζει ο χώρος ούτε ο χρόνος την σχέση. Οι προσδοκίες δεν σημαίνει ότι είναι δεδομένες, το πώς είναι η σχέση πριν τις διακοπές δεν σημαίνει ότι θα καθορίσει το πώς θα είναι κατά την διάρκεια και μετά. Η σχέση είναι ένα κάλεσμα σεβασμού των επιθυμιών του άλλου και των δικών μας. Είναι μια διαδικασία συν ουσίας που δίνει στο άτομο την μοναδική ευκαιρία να αγγίξει κάτι περισσότερο από αυτό που είναι. Παρόμοια θα μπορούσαμε με λίγη φαντασία αλλά αρκετή δεκτικότητα και μεγάλη υπομονή να αλλάξουμε τους καθιερωμένους κανόνες και μορφές αλληλεπίδρασης στις σχέσεις μεταξύ των προσώπων και το τι τους συνδέει και τι τους χωρίζει… .
Τελικά, ας δούμε πρώτα αν μπορούμε να ορίσουμε τί είναι μια σχέση στην πραγματικότητα του συμβολικού κόσμου μέσα στον οποίο πράττουμε…