Τι είναι η ατομική Ψυχοθεραπεία
Η ατομική ψυχοθεραπεία είναι μια διαδικασία μέσα από την οποία κάποιος/α προσπαθεί να αναλύσει – επεξεργαστεί – κατανοήσει το πώς τοποθετείται απέναντι στις καταστάσεις που αντιμετωπίζει και για ποιόν λόγο έχει αυτές τις συμπεριφορές ή/και συμπτώματα. Αφορμή, βέβαια για να ξεκινήσει κάποιος ανάλυση αποτελεί η υποκειμενική εμπειρία να ξεπεράσει ένα πλήθος ψυχικών αδυναμιών ή συναισθηματικών δυσκολιών οι οποίες δυσχεραίνουν την προσωπική, διαπροσωπική, συζυγική, οικογενειακή, εργασιακή ζωή του. Το κοινό χαρακτηριστικό όλων αυτών είναι η σχέση του/της με τον Άλλον (τον/την οποιοδήποτε Αλλον – σύντροφο, γονέα, παιδί, εργοδότη, φίλο, αδερφό/η, γείτονα, κοινωνία) τον/την σημαντικό κάθε φορά Άλλον έξω από εκείνον/η.
Οποιαδήποτε και αν είναι η κατάσταση που καλείται να διαχειριστεί διαμεσολαβείται από κάποιον Άλλον, είτε άμεσα είτε έμμεσα. Αυτό είναι τόσο σημαντικό αν αναλογιστούμε πώς διαμορφώνονται οι επιθυμίες; οι επιλογές; πώς καθορίζεται τι του/της αρέσει; τι αποτελεί απόλαυση; τι θυσιάζει και γιατί; το πώς αντιμετωπίζει τις απώλειες / ελλείψεις; Τι τον/την φοβίζει, αγχώνει, στεναχωρεί; κ.α. Τέτοιου είδους καταστάσεις καθορίζονται αποκλειστικά από το άτομο ή διαμεσολαβούνται και από κοινωνικά αίτια; Το ερώτημα λοιπόν τι είναι μια ψυχοθεραπεία αποτελεί ουσιαστικά ένα διακύβευμα υπό ανάλυση.
Σε τι βοηθάει η ψυχοθεραπεία
Η ψυχοθεραπεία μπορεί να οδηγήσει στην εξάλειψη ή στην διαχείριση των δυσλειτουργικών συμπτωμάτων, ώστε το άτομο να απαλλαγεί από το σύμπτωμα ή να μπορέσει να το διαχειριστεί στην καθημερινότητά του. Τα βασικά αιτήματα που έρχονται σε μία ψυχοθεραπεία περιλαμβάνουν συνήθως μία κατάσταση που έχει οδηγήσει το άτομο να χάσει, σε σημαντικό βαθμό για το ίδιο, την λειτουργικότητά του. Βέβαια το σύμπτωμα – αίτημα που κάνει κάποιον/α να επισκεφτεί έναν αναλυτή δεν ταυτίζεται συνήθως με το πραγματικό (σύμπτωμα ή αίτημα).
Τα θέματα που αντιμετωπίζονται σε μια ψυχοθεραπεία είναι κυρίως: α) νευρώσεις (διαταραχές στο συναίσθημα) όπως άγχος, κατάθλιψη, κρίσεις πανικού, διατροφικές διαταραχές, τραυματικές εμπειρίες, απώλειες, εξαρτήσεις κ.α. που αποτελούν στον πυρήνα τους δύο διαφορετικές εκφάνσεις των νευρώσεων την υστερία και τον ιδεοψυχαναγκασμό β) φοβίες, γ) διαστροφές και δ) ψυχώσεις που σε αυτές τις περιπτώσεις η ανάλυση – ψυχοθεραπεία παίρνει μορφή κυρίως στήριξης.
Σε πολλές ψυχώσεις υπάρχει συνεργασία συνήθως με κάποιον ψυχίατρο. Εκτός από τα παραπάνω υπάρχουν και καταστάσεις συννοσηρότητας δηλαδή να συνυπάρχουν περισσότερες από μια φαινομενικά διαφορετικές ψυχοπαθολογικές καταστάσεις. Σχετικά με την παιδική ψυχοπαθολογία δεν θα αναφερθώ σε κατηγορίες όπως οι παραπάνω διότι δεν έχει ολοκληρωθεί η Δομή της προσωπικότητας του ατόμου οπότε δεν μπορούμε να μιλάμε για διακρίσεις σε ψυχώσεις ή νευρώσεις κτλ εκτός από πολύ εξαιρετικά ακραίες περιπτώσεις παιδικής ψύχωσης ή σύνδρομα. Οι μαθησιακές δυσκολίες, η δυσλεξία, η Δ.Ε.Π.Υ., οι κρίσεις πανικού αποτελούν μεν συνθήκες παιδικής δυσλειτουργίας αλλά εδώ οι καταστάσεις είναι διαφορετικές.
Δεν θα επεκταθώ περισσότερο αναλύοντας αυτήν την θέση αλλά θα θέσω τον προβληματισμό της χρησιμότητας διαγνωστικών κατηγοριών στην παιδική ηλικία σε σχέση με την πιθανότητα εσωτερίκευσης και ενσωμάτωσης τους στην διαμόρφωση της μελλοντικής τους ταυτότητας. Θα κλείσω με τον παιδικό αυτισμό ως κάτι ξεχωριστό. Σίγουρα η συνάντηση με τον αυτισμό αποτελεί πραγματικά την πιο δύσκολή συνθήκη όπου κάποιος/α έρχεται σε επαφή με το αδιανόητο. Εδώ ξεκινάμε με το τι δεν πρέπει να κάνουμε μέχρι να δρούμε τι μπορεί να λειτουργήσει και να κάνει το παιδί να «δει» ή να «ακούσει»…
Πιο αναλυτικά η ψυχοθεραπεία μπορεί να είναι ατομική, ομαδική, ζεύγους ή οικογένειας και να αφορά τόσο στους ενήλικες όσο και στους νέους και στα παιδιά. Οι συνεδρίες ορίζονται συνήθως μία με δύο φορές την εβδομάδα και έχουν διάρκεια από 40 μέχρι 50 λεπτά.
Σχέση αναλυτή αναλυόμενου
Η σχέση μεταξύ Αναλυτή – Αναλυόμενου ή/και Θεραπευτή – Θεραπευόμενου είναι μοναδική και δεν μοιάζει με καμία άλλη. Οι λόγοι είναι πολλοί. Από τον Λόγο που αναπτύσσεται μεταξύ τους, από την θέση κάθε πλευράς μέσα στην διαδικασία, από την διαδικασία της εχεμύθειας και των προσωπικών δεδομένων μέχρι την διαδικασία διαμόρφωσης μιας σχέσης εμπιστοσύνης στο πλαίσιο της μεταβίβασης και αντιμεταβίβασης. Οι πληροφορίες που μοιράζεστε είναι άκρως εμπιστευτικές και δεν θα αποκαλυφθούν σε τρίτους από τον/ην θεραπευτή/τρια χωρίς την γραπτή σας συγκατάθεση. Με βάση τον κώδικα δεοντολογίας, ωστόσο, η εχεμύθεια αίρεται σε περιστάσεις που τίθενται σε κίνδυνο παιδιά (όπως περίπτωση σεξουαλικής ή σωματικής κακοποίησης ή παραμέλησης) ή υπάρχει απειλή για την ζωή σας ή των άλλων.
Τα ακόλουθα αποτελούν τις συνθήκες της θεραπείας και διαδικαστικά θέματα στα οποία δεν θα δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα διότι αποτελούν αντικείμενο ενημέρωσης στην πρώτη συνάντηση και ποικίλουν στην εφαρμογή τους από θεραπευτή σε θεραπευτή τουλάχιστον εδώ στην Ελλάδα.
- Για να ακυρώσετε μια προγραμματισμένη συνεδρία πρέπει να ειδοποιήσετε τουλάχιστον 24 ώρες πριν και να βρεθεί ένα νέο ραντεβού αναπλήρωσης. Αν αυτό δεν καταστεί δυνατό τότε θα χρειαστεί να επιβαρυνθείτε το κόστος της χαμένης συνεδρίας. (και για να καταλάβετε τον λόγο είναι γιατί δεν πρέπει να αναπτυχθούν οποιαδήποτε συναισθήματα του αναλυτή για εσάς και πόσο μάλλον σε περίπτωση που αυτό αποτελεί μια πιθανή τακτική άμυνας σας ή μη προτεραιότητας της ώρας που αφιερώνετε για εσάς).
- Ενημερώνετε τον/ην θεραπευτή/τριά σας για τις διακοπές που προγραμματίζετε αρκετό καιρό νωρίτερα, αν αυτό είναι δυνατόν. Το ίδιο θα κάνει και εκείνος/η.
- Υπάρχει πιθανότητα, ο/ η θεραπευτής/τριά σας να σας παραπέμψει για ιατρική αξιολόγηση, εάν το κρίνει απαραίτητο.
- Η πληρωμή γίνεται μετά την κάθε επίσκεψη εκτός αν γίνει κάποιος άλλος σαφής διακανονισμός με τον/ην θεραπευτή/τριά σας.
- Η διάρκεια της παρέμβασης, δεν είναι δυνατόν να προβλεφθεί απόλυτα και εκ των προτέρων αλλά είναι κάτι το οποίο μπορείτε να συζητήσετε με τον/ην θεραπευτή/τριά σας. Έχετε, βέβαια, το δικαίωμα να σταματήσετε την ανάλυση οποιαδήποτε στιγμή. Ωστόσο, προτείνουμε να γίνει σε συνεργασία με τον/ην θεραπευτή/τριά σας ώστε να ολοκληρώσετε ομαλά την διαδικασία.